INFORMACJA PRAWNA
Dotyczy ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy/dodatkowy
(stan na 31 października 2020 r.)
Odnotowaliśmy fakt wydawania przez komendantów policji, tak szczebla powiatowego jak i wojewódzkiego, wkrótce zapewne także przez Komendanta Głównego Policji, pierwszych po 1 października 2020 r., decyzji odmawiających emerytom i rencistom policyjnym wypłaty wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i (lub) dodatkowy. Temat ten podejmowaliśmy już 21 grudnia 2018 r., a ostatnio w Informacji Prawnej z 22 września 2020 r., opublikowanych na stronie internetowej FSSM.
Za podstawę prawną decyzji odmownych komendanci, jako organy Policji, uznają art. 1 pkt 16) ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 1610), że art. 115a ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji otrzymuje brzmienie: „Ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego ustala się w wysokości 1/21 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego policjantowi na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym". Ustawa ta weszła w życie z dniem 1 października 2020 r.
Należy przypomnieć, że ww. art. 1 pkt 16) ustawy z 14 sierpnia 2020 r. jest formą wdrożenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r. (sygn. K 7/15 [Dz. U. poz. 2102]), w którym „Trybunał” orzekł, że art. 115a ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji w zakresie, w jakim ustala wysokość ekwiwalentu pieniężnego za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego w wymiarze 1/30 części miesięcznego uposażenia, jest niezgodny z art. 66 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 zdanie drugie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Do kwestii stosowania w praktyce ww. przepisu odnosi się art. 9 wskazanej wyżej ustawy, który stanowi, że: „Przepis art. 115a ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą stosuje się do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy wszczętych i niezakończonych przed dniem 6 listopada 2018 r. oraz do spraw dotyczących wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy policjantowi zwolnionemu ze służby od dnia 6 listopada 2018 r. Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za okres przed dniem 6 listopada 2018 r. ustala się na zasadach wynikających z przepisów ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu obowiązującym przed dniem 6 listopada 2018 r. Przy obliczaniu wysokości ekwiwalentu pieniężnego przysługującego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za rok 2018 określa się proporcję liczby dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego przysługującego przed dniem 6 listopada 2018 r. oraz od dnia 6 listopada 2018 r.”. (Uwaga! analogiczne zasady zostały określone w art.
119a ustawy o Straży Granicznej, art. 96 ust. 1a ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym oraz art. 188 ust. 6 ustawy o Służbie Ochrony Państwa).
Jak to, co zostało zapisane we wskazanych wyżej przepisach ustawowych przełożyć na język konkretu? Otóż ni miej ni więcej, uchwalone prawo należy rozumieć w ten sposób, że wobec policjantów zwolnionych ze służby przed dniem 6 listopada 2018 r. wysokość ekwiwalentu za niewykorzystany urlop (wypoczynkowy lub dodatkowy) pozostaje ustalony niejako „po staremu”, tj. na zasadach dotychczasowych wynikających z art. 115a ustawy o Policji w brzmieniu obowiązującym przed dniem 6 listopada 2018 r., czyli wg przelicznika 1/30 części miesięcznego uposażenia za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego i (lub) dodatkowego. Także osoby zwolnione po 6 listopada 2018 r., za okres sprzed wyroku „TK” otrzymają ekwiwalent według przelicznika 1/30.
Powyższe okoliczności prawne stanowiły podstawę dotychczas wydanych decyzji organów Policji, a jak należy sądzić będą także podstawą przyszłych decyzji o odmowie wypłaty wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i (lub) dodatkowy.
Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy odwołanie do drugiej instancji. Krótko, czym jest takie odwołanie? Otóż odwołanie jest swego rodzaju podaniem, które nie wymaga szczegółowego uzasadnienia, ale powinno wskazywać osobę, od której pochodzi, jej adres i żądanie, tzn. czego oczekuje osoba odwołująca się. Powinno być podpisane!
Odwołanie może być wniesione pisemnie, telegraficznie, za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej lub ustnie do protokołu, a także za pomocą innych środków komunikacji elektronicznej przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu administracji publicznej utworzoną na podstawie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.
Właściwy do rozpatrzenia naszego odwołania jest organ wyższego stopnia, czyli w przypadku decyzji wydanej przez komendanta powiatowego [miejskiego, rejonowego] Policji będzie to komendant wojewódzki Policji lub Komendant Stołeczny Policji. W przypadku zaś decyzji wydanej przez komendanta wojewódzkiego [stołecznego] Policji będzie to Komendant Główny Policji. W obu tych przypadkach odwołana wnosimy za pośrednictwem tego organu (komendanta), który wydał decyzję w pierwszej instancji, w terminie 14 dni liczonych od daty jej doręczenia. Jeśli zaś organem w pierwszej instancji będzie Komendant Główny Policji to przysługuje wówczas zainteresowanemu tzw. „wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy”. Jest to jednak wniosek fakultatywny, co oznacza, że nie musimy korzystać z tego prawa i od razu wystąpić ze skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Jest to wyjątek od zasady postępowania dwuinstancyjnego z uwagi na usytuowanie KGP w strukturze centralnych organów administracji rządowej. Pouczenie o powyższych możliwościach znajdziemy na ostatniej stronie otrzymanej decyzji, pod uzasadnieniem. Zalecamy uważne czytanie takich pouczeń!
Odpowiedzialność każe nam stwierdzić, że szanse na pozytywy skutek odwołania od decyzji organu Policji odmawiającej emerytowi i renciście policyjnemu wypłaty wyrównania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i (lub) dodatkowy, nie są duże. Niemniej jednak można próbować. Rozważając kwestię ułatwienia zainteresowanym złożenia takiego odwołania poprzez przygotowanie (jak zawsze w takich przypadkach czynimy), odpowiedniego wzoru pisma procesowego, doszliśmy do wniosku, że można skorzystać z już istniejącego wzoru przygotowanego przez SEiRP (w wersji uwzględniającej aktualną sytuację prawną po wejściu w życie ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw). Jest on, podobnie jak inne aktualne i przydatne w tej sprawie informacje, zamieszczony na stronie Zarządu Głównego SEiRP pod adresem: https://www.seirp.pl/stan-po-wejsciu-w-zycie-ustawy-z-14_08_2020r_-o-szczegolnych-rozwiazaniach-dot_-wsparcia-sluzb-mundurowych
Naszym zdaniem wzór ten zawiera niezbędne elementy formalne, jak również podpowiada sposób uzasadnienia odwołania, uwzgledniający wszystkie możliwe do podniesienia z naszej strony argumenty natury prawnej, w tym liczne orzecznictwo Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz wojewódzkich sądów administracyjnych. Uważamy tylko, że na tym etapie procesu odwoławczego nie ma potrzeby dołączania załączników, o których mowa w ww. wzorze.
Ważne jest, na co wskazują sami autorzy ww. wzoru, zapoznanie się z tzw. „mapa drogową”, obrazującą zakres możliwych działań prawnych, ze skargą do wojewódzkiego sądu administracyjnego włącznie. Powinniśmy wiedzieć w jakim miejscu jesteśmy i co może nas czekać w dalszej perspektywie. Przy tej okazji odsyłamy do wzmiankowanej wyżej Informacji Prawnej z 23 września 2020 r., w której przedstawiamy drugą możliwość uzyskania równowartości ekwiwalentu (najlepiej po wyczerpaniu drogi administracyjnej) poprzez skierowanie powództwa przeciwko Skarbowi Państwa na podstawie art. 4171 § 1 Kodeksu cywilnego. Szczegóły tamże.
Komisja Prawna FSSM RP
P.S. 2020.10.12 INTERPELACJA nr 12495 posłanki niezależnej (ruch Szymona Hołowni - POLSKA 2050) Hanny Gil-Piątek
w sprawie nieprawidłowości przeliczania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop dla funkcjonariuszy Policji zwolnionych w latach 2001-2018
