INFORMACJA PRAWNA
Dot. zmian niektórych przepisów Kodeksu Karnego oraz niektórych innych ustaw, mogących zainteresować środowisko byłych policjantów, funkcjonariuszy i żołnierzy
W Dzienniku Ustaw z dnia 8 września 2023 r., pod pozycją 1834, została ogłoszona ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. Informując o powyższym ograniczymy się do skomentowania zmian mogących być w zainteresowaniu naszych Koleżanek i Kolegów, byłych policjantów i funkcjonariuszy oraz żołnierzy rezerwy i żołnierzy w stanie spoczynku, chociażby z racji związania emocjonalnego ze służbą i ciągle żywej troski o bezpieczeństwo Państwa.
I tak powyższa ustawa nowelizująca zmieniła m. in.:
- Art. 10 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, który otrzymał brzmienie:
„Prawo do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy nie przysługuje żołnierzowi, który został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo określone w art. 130[1] kodeksu karnego lub wobec którego orzeczono środek karny pozbawienia praw publicznych lub degradacji za przestępstwo popełnione przed zwolnieniem ze służby.”.
Wszedł w życie z dniem 1 października 2023 r. - Art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, który otrzymał brzmienie:
"1. Prawo do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy nie przysługuje funkcjonariuszowi, który został skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego, popełnione w związku z wykonywaniem czynności służbowych i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, albo za przestępstwo określone w art. 130 lub art. 258[2] Kodeksu karnego lub wobec którego orzeczono prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, które zostało popełnione przed zwolnieniem ze służby.
2. Skazanie emeryta albo rencisty prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego, popełnione w związku z wykonywaniem czynności służbowych i w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, albo za przestępstwo określone w art. 130 lub art. 258 Kodeksu karnego lub wobec którego orzeczono prawomocnie środek karny pozbawienia praw publicznych za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione przed zwolnieniem ze służby, powoduje utratę prawa do zaopatrzenia emerytalnego na podstawie ustawy.”.
Wszedł w życie z dniem 23 września 2023 r.
Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej głównym celem ww. zmian jest potrzeba dostosowania przepisów Kodeksu Karnego dotyczących szpiegostwa do stale zmieniającej się sytuacji geopolitycznej, postępu technologicznego jak i ciągłych modyfikacji sposobu działania potencjalnych sprawców czynów zabronionych opisanych w art. 130 kk. Projektodawcy wskazali także m.in. na trudności dowodowe w dotychczasowym stosowaniu art. 130 kk, co mogło skutkować uniewinnieniem sprawców objętych tą normą prawną. Nowelizacja zaś, zwłaszcza w zakresie nieumyślnej postaci szpiegostwa oraz karalności przygotowania do niego, usprawni (ich zdaniem) zwalczanie tego rodzaju przestępstw, co będzie miało pozytywny wpływ na bezpieczeństwo i interesy RP.
W kontekście powyższej argumentacji, dające do myślenia są Uwagi Sądu Najwyższego do projektu tej ustawy, tym bardziej intrygujące, bo podpisane przez dr hab. Joannę Lemańską – Prezes Sądu Najwyższego kierującą pracą Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, jak wiemy utworzoną przez obecną większość parlamentarną. Możemy w nich przeczytać m.in.: „uzasadnienie opiniowanego projektu ustawy nie przedstawia żadnych argumentów ani danych statystycznych, które miałyby wskazywać na konieczność wprowadzenia proponowanych zmian legislacyjnych w zakresie podwyższenia sankcji karnych przewidzianych na kanwie obowiązujących obecnie regulacji…”. (…) „…projektodawcy ograniczają się do argumentów ogólnikowych a miejscami wręcz populistycznych…”. (…) „Wskazane braki – a w szczególności brak w uzasadnieniu jakichkolwiek danych empirycznych – stanowiąc przykład naruszenia zasad racjonalnej legislacji, w poważnym stopniu utrudniają dokonanie oceny projektowanych rozwiązań w zakresie nadania nowego brzmienia art. 130 kk.
Wnioski rodzące się po lekturze Uwag SN pozostawiamy naszym czytelnikom dodając, że zmiany i tak zostały uchwalone.
Zespół Prawny FSSM RP
[1] Art. 130 kk. [Szpiegostwo]
§ 1. Kto bierze udział w działalności obcego wywiadu albo działa na jego rzecz, przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5.
§ 2. Kto, biorąc udział w działalności obcego wywiadu albo działając na jego rzecz, udziela temu wywiadowi wiadomości, której przekazanie może wyrządzić szkodę Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8 albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
§ 3. Kto zgłasza gotowość działania na rzecz obcego wywiadu przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej albo w celu udzielenia obcemu wywiadowi wiadomości, których przekazanie może wyrządzić szkodę Rzeczypospolitej Polskiej, gromadzi je lub przechowuje lub wchodzi do systemu informatycznego w celu ich uzyskania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 4. Kto działalność obcego wywiadu, o której mowa w § 1, organizuje lub nią kieruje, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 10 albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
§ 5. Funkcjonariusz publiczny oraz osoba pełniąca dyspozycyjnie terytorialną służbę wojskową, dopuszczający się czynu, o którym mowa w § 1, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8 albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
§ 6. Kto bierze udział w działalności obcego wywiadu nieskierowanej przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej prowadzonej na jej terytorium bez zgody właściwego organu udzielonej na podstawie odrębnych przepisów, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 7. Kto, biorąc udział w działalności obcego wywiadu albo działając na jego rzecz, dokonuje dywersji, sabotażu lub dopuszcza się przestępstwa o charakterze terrorystycznym, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 10 albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
§ 8. Kto czyni przygotowania do przestępstwa określonego w § 7, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 9. Kto, biorąc udział w działalności obcego wywiadu albo działając na jego rzecz, prowadzi dezinformację, polegającą na rozpowszechnianiu nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd informacji, mając na celu wywołanie poważnych zakłóceń w ustroju lub gospodarce Rzeczypospolitej Polskiej, państwa sojuszniczego lub organizacji międzynarodowej, której członkiem jest Rzeczpospolita Polska albo skłonienie organu władzy publicznej Rzeczypospolitej Polskiej, państwa sojuszniczego lub organizacji międzynarodowej, której członkiem jest Rzeczpospolita Polska, do podjęcia lub zaniechania określonych czynności, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8.
[2] Art. 258 kk: [Przestępczość zorganizowana. Udział w zorganizowanej grupie przestępczej]
§ 1. Kto bierze udział w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Jeżeli grupa albo związek określone w § 1 mają charakter zbrojny albo mają na celu popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 3. Kto grupę albo związek określone w § 1, w tym mające charakter zbrojny, zakłada lub taką grupą albo związkiem kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.
§ 4. Kto grupę albo związek mające na celu popełnienie przestępstwa o charakterze terrorystycznym zakłada lub taką grupą lub związkiem kieruje, podlega karze pozbawienia wolności od lat 3 do 20.
OD REDAKCJI
Odebranie prawa do świadczenia emerytalnego to kara wyjątkowo dolegliwa, o czym niestety przekonało się wielu żołnierzy i funkcjonariuszy, których objęła ustawa represyjna z 16 grudnia 2016 r. Jednak, o ile ustawa represyjna jest haniebnym bezprawiem, o tyle te zmiany mundurowych ustaw zaopatrzeniowych, o których mowa w dzisiejszej Informacji Prawnej, już takich kontrowersji nie budzą, zwłaszcza w odniesieniu do przestępstw z Art. 130 kk. czyli szpiegostwa.
Mimo tego i tak nasuwa się pytanie – dlaczego w ogóle te zmiany uchwalono?
Przecież przestępstwa umyślne popełniane przez mundurowych to jakiś nieznaczny odsetek spraw karnych i nie są zagrożeniem dla całości porządku prawnego państwa i bezpieczeństwa obywateli. Ponadto wyroki, w których dodatkowo orzeka się pozbawienie praw publicznych, co jest warunkiem zastosowania tych nowych przepisów, zapadają niezwykle rzadko (np. po roku 1989 w sprawach karno-skarbowych takiego wyroku chyba nigdy nie było). Właśnie m.in. te wątpliwości podniósł SN w opinii do projektu tych zmian, cytowanej w dzisiejszej Informacji .
A jednak resort Ministra Sprawiedliwości Zbigniewa Z. te zmiany przeforsował. Po co wprowadził do obiegu prawnego przepisy, które najprawdopodobniej nigdy nie znajdą zastosowania?
Tu znów trzeba odwołać się do ww. opinii SN, w której czytamy - „…projektodawcy ograniczają się do argumentów ogólnikowych a miejscami wręcz populistycznych…”. Jeśli dodamy to tego, że nowe przepisy zostały uchwalone i weszły w życie w najgorętszym okresie parlamentarnej kampanii wyborczej, to mamy gotową odpowiedź na postawione wcześniej pytanie. To ordynarny, populistyczny chwyt propagandowy rządzących, nie mający nic wspólnego z rzetelnym prawodawstwem, rozumianym jako przestrzeganie zasad poprawnej legislacji.
I jeszcze jedno. Czemuż to Minister Zbigniew Z. taką szczególną „troską” otacza mundurowych, a zapomina o reszcie społeczeństwa? Dlaczego analogiczne przepisy nie znalazły się w innych ustawach emerytalnych (FUS, KRUS)? Czy wszyscy obywatele, w tym urzędnicy państwowi, samorządowi, sędziowie, prokuratorzy etc. etc. nie powinni odpowiadać za swoje czyny i ponosić ich konsekwencji na tych samych zasadach?
Na te pytania odpowiedzcie sobie sami, bo minister na nie z pewnością nie odpowie.
