INFORMACJA PRAWNA
Dot. APELACJI od niekorzystnego dla odwołującego się wyroku sądu okręgowego
jako sądu I instancji oddalającego odwołane od decyzji Dyrektora ZER
Zanim przejdziemy do przybliżenia kilku istotnych kwestii dot. APELACJI od niekorzystnego dla nas wyroku sądu okręgowego musimy wspomnieć, że tego rodzaju orzeczenia na szczęście pozostają w mniejszości względem ogólnej liczby wyroków wydanych w naszych sprawach odwoławczych. Oczywiście niewielkie to pocieszenie dla osób, których wyroki takie dotyczą. Trzeba jednak walczyć dalej, przy użyciu takich narzędzi prawnych jakie są w naszej dyspozycji.
Obserwujemy godne szacunku postawy większości sędziów orzekających w naszych sprawach przeciwko Dyrektorowi ZER o wysokość policyjnych świadczeń emerytalnych. Smutkiem i rozczarowaniem napawają nas jednak wyroki sędziów, którzy nie mają odwagi sprostać słowom złożonego ślubowania sędziowskiego i zdają się nie dostrzegać bezprawia konstytucyjnego, jakie zgotowała nam tzw. zjednoczona prawica ustawą represyjną z 16 grudnia 2016 r. Uzasadnienia tych wyroków są miałkie i sprowadzają się do bezkrytycznego uznania rzekomej konstytucyjności tej zbrodniczej ustawy, co przesądza ich zdaniem o odrzuceniu odwołania bez potrzeby wnikania w istotę sprawy.
Teraz kilka informacji nt. APELACJI jako środka zaskarżenia negatywnego dla nas wyroku sądu okręgowego. Otóż zgodnie z art. 176 Konstytucji RP postępowanie sądowe musi być dwuinstancyjne. Inaczej mówiąc, każdy ma prawo odwołać się od orzeczenia sądu I instancji, w naszym przypadku od wyroku sądu okręgowego. Wyroki sądów apelacyjnych w naszych sprawach, w odróżnieniu od sądów okręgowych, zapadają w składzie trzech sędziów.
APELACJĘ naszą rozpozna właściwy sąd apelacyjny, wskazany w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie ustalenia siedzib i obszarów właściwości sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych oraz zakresu rozpoznawanych przez nie spraw. Nie musimy jednak szukać tej informacji, gdyż zostanie ona nam podana przez sąd okręgowy po ogłoszeniu wyroku. Sędzia pouczy nas o sposobie i terminie złożenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem oraz o warunkach, sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia, czyli APELACJI. Jest to ważny obowiązek sądu w przypadku, gdy odwołujący się nie jest zastępowany przez adwokata lub radcę prawnego. Jeżeli zaś wyrok został wydany na posiedzeniu niejawnym, wówczas sąd z urzędu doręczy nam taki wyrok wraz z pouczeniem o sposobie i terminie zgłoszenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem oraz warunkach, sposobie i terminie wniesienia APELACJI.
Uwaga! APELACJĘ kierowaną do właściwego sądu apelacyjnego wnosimy za pośrednictwem sądu okręgowego, który wydał wyrok w naszej sprawie, w terminie 2-tygodni, liczonym od dnia doręczenia nam (pokwitowania odbioru) wyroku wraz z jego uzasadnieniem.
Ww. 2-tygodniowy termin do wniesienia APELACJI będzie zachowany także wtedy, gdy przed jego upływem złożylibyśmy apelację bezpośrednio do sądu II instancji. W takim wypadku sąd ten niezwłocznie przesyła apelację do sądu I instancji, który wydał zaskarżony przez nas wyrok. Mamy tu prawo wyboru, ale nie radzimy tego czynić, gdyż niepotrzebnie wydłuży to czas rozpoznawania naszej sprawy.
Warunkiem przygotowania rzeczowej APELACJI jest, co wydaje się być oczywiste, znajomość uzasadnienia wyroku w naszej sprawie. W aktualnym stanie prawnym pisemne uzasadnienie wyroku sąd I instancji sporządza wyłącznie na wniosek strony. Co więcej, nie jest dopuszczalne złożenie APELACJI „wprost”, tzn. bez znajomości jego uzasadnienia. Oznacza to, że zgłoszenie przez odwołującego się wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku i jego doręczenie stanowi bezwzględny warunek dopuszczalności złożenia APELACJI. Innymi słowy, aby złożyć APELACJĘ, musimy najpierw wystąpić do sądu okręgowego, który wydał wyrok w naszej sprawie, z wnioskiem o jego uzasadnienie i doręczenie. Mamy na to jeden tydzień, liczony od dnia ogłoszenia wyroku lub od dnia jego doręczenia (Wzór WNIOSKU - TUTAJ).
Uwaga! sąd odrzuci wniosek spóźniony lub dotknięty brakami, których odwołujący się nie usunął mimo wezwania. W przypadku niezłożenia skutecznego WNIOSKU o uzasadnienie wyroku tracimy możliwość jego zaskarżenia. Wówczas następuje skutek w postaci uprawomocnienia się negatywnego dla nas orzeczenia sądu I instancji.
Wniosek o uzasadnienie wyroku jest wolny od kosztów sądowych.
Jest rzeczą oczywistą, że zapoznanie się z uzasadnieniem wyroku pozwoli nam precyzyjnie określić zarzuty jakie chcielibyśmy podnieść w APELACJI. Poza tym złożenie wniosku o uzasadnienie wyroku wydłuży nam czas jaki mamy na przemyślenia, zebranie argumentów i samo wniesienie APELACJI.
Co do zasady APELACJA powinna spełniać wymogi przewidziane dla pisma procesowego, tzn. zawierać:
- oznaczenie sądu, do którego jest skierowana,
- imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
- oznaczenie rodzaju pisma,
- osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności,
- podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika,
- wymienienie załączników.
Ponadto powinna zawierać takie elementy jak:
- oznaczenie wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony w całości czy w części,
- zwięzłe przedstawienie zarzutów i ich uzasadnienie,
- powołanie, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodów oraz wykazanie, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem I instancji nie było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później,
- wniosek o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany lub uchylenia.
Z punktu widzenia nadania APELACJI biegu nie ma znaczenia, w jaki sposób zostanie ona zatytułowana. Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu właściwego biegu.
Ogólnym celem APELACJI jest zapobieżenie uprawomocnieniu się zaskarżonego (negatywnego dla nas) wyroku sądu I instancji (sądu okręgowego) oraz przeniesienie rozpoznawania naszej sprawy do sądu wyższej instancji, czyli do właściwego sądu apelacyjnego. W APELACJI musimy odnieść się do tez uzasadnienia wyroku, które zdecydowały, zdaniem sądu I instancji, o negatywnym rozstrzygnięciu naszej sprawy, tzn. o oddaleniu odwołania od decyzji Dyrektora ZER. Tez takich będzie zapewne kilka. Nie jesteśmy jednak w stanie już teraz precyzyjnie określić ich treści. Niektóre z nich będą się zapewne powtarzać we wszystkich lub prawie wszystkich wyrokach, ale nie zawsze. Po prostu, sądy okręgowe w róży sposób uzasadniają swoje orzeczenia, co wynika z przeprowadzonej przez nas analizy kilkunastu takich wyroków.
W tej sytuacji trudno o zaproponowanie – jako wzorca – uniwersalnej i w pełni adekwatnej (do każdego stanu faktycznego) wersji takiej APELACJI. Niemniej jednak, na ile to było możliwe, podjęliśmy taką próbę, z zastrzeżeniem, że przedstawiony „wzór” nie jest, bo nie może być w pełni przystającym do sytuacji każdego z odwołujących się. Dotyczy to m.in. osób pobierających renty rodzinne po zmarłych funkcjonariuszach, które zostały objęte działaniem ustawy represyjnej, nie za swoje czyny jako uprawnionych do tego świadczenia, lecz za rzekome czyny zmarłego, a także tych, którzy zakończyli swoją służbę przed 1 sierpnia 1990 r.
Tak więc treść APELACJI należy bezwzględnie dostosować do konkretnej, indywidualnej sprawy i wyroku sądu okręgowego, traktując naszą propozycję jedynie jako zbiór możliwych argumentów – zarzutów wobec negatywnego dla nas wyroku, z którego każdy zainteresowany wybierze te, które odpowiadają orzeczeniu w jego sprawie (Wzór APELACJI - TUTAJ). Apelacja jest wolna od opłat sądowych.
Uwaga! Musimy to napisać. Kodeks postępowania cywilnego nie przewiduje konieczności sporządzania APELACJI przez adwokata lub radcę prawnego. Nie ma tu tzw. przymusu adwokacko-radcowskiego. Odwołujący się może zatem sam przygotować taką APELACJĘ. Ale(!) apelacja to obiektywnie jedno z trudniejszych pism procesowych. Dlatego osoby nieposiadające wykształcenia prawniczego bądź zbliżonego mogą mieć trudności z jej sporządzeniem. Wielu może nie wiedzieć jakie zarzuty mogą być podstawą apelacji oraz jak sformułować treść samej APELACJI. Dlatego też, w przypadku takich obaw, sugerujemy poważne rozważenie możliwości skorzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika procesowego (adwokata lub radcy prawnego). Oczywiście mamy świadomość, że istotne znaczenie może tu mieć kwestia kosztów z tym związanych, dla wielu stanowiąca barierę nie do pokonania. Wiemy jednak, że przed sądem II instancji „gramy o wszystko". Mając tego świadomość i będąc w sytuacji materialnej uniemożliwiającej zaangażowanie pełnomocnika procesowego, możemy rozważyć wystąpienie z wnioskiem o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu, czyli o bezkosztową pomoc prawną (Informacja dot. pomocy prawnej z urzędu - kiedy możemy wystąpić o ustanowienie pełnomocnika procesowego z urzędu - TUTAJ). Sąd uwzględni taki wniosek, jeżeli udział adwokata lub radcy prawnego w sprawie uzna za potrzebny, a skarżący wykaże, że spełnia wymagane warunki i nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i swojej rodziny.
W sprawach o prawa majątkowe (a taki charakter mają nasze sprawy odwoławcze) powinniśmy wskazać tzw. wartość przedmiotu zaskarżenia (WPZ).
(Wyjaśnienie! W odwołaniu od decyzji Dyrektora ZER określaliśmy wartość przedmiotu sporu [WPS]. Natomiast w apelacji wskazujemy wartość przedmiotu zaskarżenia [WPZ].
WPZ może być wyższa niż WPS, jeżeli rozszerzymy swoje żądanie. W naszym przypadku, czyli w sprawach o świadczenie powtarzające się, a takimi są nasze emerytury i renty, rozszerzenie żądania dotyczy świadczenia za kolejne [zaległe] okresy).
Po ponad trzech latach, z uwagi na upływ czasu, wartość WPS stała się nieaktualna. W takiej sytuacji, kierując się wskazaniami art. 19-24 i 25 § 1 k.p.c. musimy ją odpowiednio skorygować poprzez wskazanie WPZ (Informacja – TUTAJ).
Sąd odrzuci na posiedzeniu niejawnym naszą APELACJĘ wniesioną po upływie ustawowego 2-tygodniowego terminu, jak również APELACJĘ, której braków odwołujący się nie uzupełni w wyznaczonym czasie.
Należy mieć świadomość faktu, że samo złożenie APELACJI nie determinuje konieczności jej uwzględnienia przez sąd II instancji (sąd apelacyjny). W zasadniczej mierze to od inicjatywy odwołującego się zależy pomyślność wniesionej przez niego APELACJI. Im bardziej rzeczowe argumenty i zarzuty w niej przedstawimy, tym większa jest szansa, że „przekonamy” sąd apelacyjny jako sąd II instancji do swoich racji, co może wpłynąć w zasadniczy sposób na wydanie korzystnego dla nas orzeczenia, już prawomocnego.
Pamiętajmy! nie możemy przerzucać na sąd apelacyjny obowiązków dowodowych. Obowiązkiem tego sądu nie jest poszukiwanie za nas podstaw i argumentów mogących uzasadniać nasze racje. Rolą sądu II instancji jest natomiast dogłębne przeanalizowanie zarzutów sformułowanych przez nas w APELACJI. Powinnością sądu apelacyjnego jest również odniesienie się do każdego powołanego przez nas wniosku dowodowego.
Komisja Prawna FSSM
