INFORMACJA PRAWNA
(Art. 8a)
Dotyczy możliwości przyśpieszenia rozpatrywania przez Naczelny Sąd Administracyjny Skargi Kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożonej przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Jak wynika z posiadanych przez nas informacji, spośród 254 spraw, rozpatrzonych przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (stan na dzień 15.11.2019 r.), w 98 przypadkach zapadły wyroki korzystne dla osób represjonowanych jako skarżących po wyczerpaniu możliwości wynikających z art. 8a ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (…) oraz z przepisów Kodeksu Postępowania Administracyjnego. Poprzez rozstrzygniecie korzystne należy rozumieć uchylenie decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji odmawiającej wyłączenia stosowania wobec skarżącego art. 15c, 22a i art. 24a ww. ustawy. Jak wynika z dotychczasowych naszych obserwacji, we wszystkich tych sprawach (może poza przypadkami jednostkowymi, o których oficjalnie nie wiemy), Minister wnosi Skargi Kasacyjne wnioskując o uchylenie zaskarżonych wyroków WSA w Warszawie i przekazanie spraw temu Sądowi do ponownego rozpoznania. Można przewidywać, że tego rodzaju praktyka stanie się normą i będzie dotyczyła każdego (pozytywnego dla represjonowanego) wyroku WSA w Warszawie.
Z informacji znanych powszechnie wynika, że średni czas oczekiwania na rozpoznanie sprawy przez Naczelny Sąd Administracyjny na rozprawie to ok. 2 lat. Natomiast na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym oczekuję się ok. 6 miesięcy. Tak więc sprawa represjonowanego byłaby rozpatrzona przez NSA na posiedzeniu niejawnym (w terminie ok. 6 mies.), gdyby w Skardze Kasacyjnej Minister zawarł wniosek o zrzeczeniu się z rozprawy, a druga strona (czyli represjonowany), w terminie czternastu dni od dnia doręczenia mu Skargi Kasacyjnej, nie zażądałby przeprowadzenia takiej rozprawy. Niestety z dostępnych nam (już złożonych) skarg kasacyjnych Ministra wynika, że wnosi on o rozpoznanie sprawy na rozprawie, czym przesądza o długim okresie oczekiwania na wyrok NSA.
Faktem jest, że istnieje możliwość przyśpieszenia rozpoznania sprawy przez NSA, tzn. z pominięciem kolejności wynikającej z daty wpływu skargi kasacyjnej do tego sądu. Możliwość taka wynika z § 42 ust. 5 Uchwały Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 listopada 2010 r. w sprawie regulaminu wewnętrznego urzędowania Naczelnego Sądu Administracyjnego, który stanowi, że Prezes Izby - w uzasadnionych przypadkach może (choć nie musi) zarządzić rozpoznanie sprawy poza kolejnością ich wpływu. Stanie się tak wówczas, gdy Wniosek (prośba) o przyśpieszenie rozpatrzenia sprawy znajdzie w oczach Sądu wystarczające uzasadnienie.
Zanim jednak przedstawimy warunki złożenia takiego Wniosku (prośby) o przyśpieszenie rozpatrywania przez NSA Skargi Kasacyjnej Ministra, kilka istotnych informacji nt. samej „Skargi kasacyjnej”. Otóż w 2004 r. weszło w życie Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Tym samym wdrożono konstytucyjną zasadę dwuinstancyjności postępowania sądowego, także w postępowaniu sądowo-administracyjnym. Zgodnie z art. 15 § 1 pkt 1 tej ustawy głównym zadaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego stało się rozpatrywanie środków odwoławczych od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych.
Zasadniczym środkiem odwoławczym w tym postępowaniu, jest właśnie Skarga Kasacyjna. Umożliwia ona, z inicjatywy stron (w tym przypadku Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji), dokonanie przez Naczelny Sąd Administracyjny kontroli wyroków wydanych w I instancji, czyli przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. W nauce prawa dominuje stanowisko, że Skarga Kasacyjna w postępowaniu sądowo-administracyjnym, odmiennie niż w postępowaniu przed sądami powszechnymi w sprawach cywilnych i karnych, jest tzw. zwyczajnym środkiem zaskarżenia przysługującym od wskazanych nieprawomocnych orzeczeń.
Co do zasady Skarga Kasacyjna - jako zasadniczy środek odwoławczy - służy ochronie interesów prawnych stron postępowania, umożliwiając im weryfikację orzeczenia wydanego przez sąd I instancji, w tym przypadku WSA w Warszawie. Jest ona środkiem odwoławczym od wszystkich nieprawomocnych wyroków takiego sądu, niezależnie od ich treści (korzystnej lub niekorzystnej dla strony), rodzaju rozpatrzonej sprawy czy wartości przedmiotu zaskarżenia. Tak więc dotyczy to także spraw prowadzonych w związku z art. 8a naszej ustawy emerytalnej. Przedmiotem zaskarżenia Skargą Kasacyjną nie może być jednak samo uzasadnienie wyroku. Tyle tytułem objaśnienia podstawowych kwestii związanych ze Skargą Kasacyjną.
„Wniosek -prośba o przyśpieszenie rozpatrywania przez NSA Skargi Kasacyjnej Ministra”, jeżeli się na to zdecydujemy, musi być rzeczowo uzasadniony. Argumenty, które w takim Wniosku zamierzmy podnieść, muszą być przekonywujące. W przypadku osób represjonowanych mogą tu być np. argumenty o charakterze egzystencjalnym (ubóstwo, brak środków na utrzymane, choroby i koszty ich leczenia, itp.). Należy rzeczowo uzasadnić tezę, że długie oczekiwanie skarżącego na wyrok NSA (w założeniach wyrok pozytywny), pogłębi i tak już odczuwalny stan niedostatku a nawet ubóstwa. Może też doprowadzić, z powodu braku środków finansowych, do zaprzestania leczenia zdiagnozowanych chorób ze wszystkimi tego konsekwencjami. Przykładowy wzór „Wniosku” - prośby o przyśpieszenie rozpatrywania skargi kasacyjnej - TUTAJ. Wniosek ten nie podlega opłacie sądowej.
Powinniśmy również wiedzieć, że strona, która nie wniosła skargi kasacyjnej (w tym przypadku represjonowany(a), co oczywiste usatysfakcjonowany(a) wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie), może (ale nie musi) wnieść do tego sądu tzw. „Odpowiedź na Skargę Kasacyjną” w terminie 14 dni od jej doręczenia (ramowy wzór TUTAJ). Uwaga! pouczenie o takim prawie będzie podane w piśmie - Doręczeniu odpisu Skargi Kasacyjnej. Po upływie ww. terminu Wojewódzki Sąd Administracyjny niezwłocznie przedstawia Skargę Kasacyjną (wraz z odpowiedzią represjonowanego i aktami sprawy) Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu. Ww. 14-dniowy termin do wniesienia „Odpowiedzi na Skargę Kasacyjną” jest terminem ustawowym a zatem nie podlega przywróceniu, ponieważ jego przekroczenie w praktyce nie wywołuje dla strony (represjonowanego) żadnych negatywnych skutków. Inaczej mówiąc złożenie „Odpowiedzi na skargę kasacyjną” po tym terminie powoduje, że pismo to staje się zwykłym pismem procesowym, z którym na zasadach ogólnych i tak zapoznają się: sędziowie (skład orzekający) NSA oraz druga strona postępowania (Minister), któremu ta „Odpowiedź…” zostanie doręczona.
Ważną jest informacja, że NSA może rozpoznać Skargę Kasacyjną Ministra na posiedzeniu niejawnym, ale tylko wówczas, gdy żadna ze stron (Minister i represjonowany) nie wnosi o przeprowadzenie rozprawy. Wiemy jednak, że Skargi Kasacyjne Ministra (jak wyżej wspomnieliśmy) zawierają taki wniosek. Tak więc gdyby nawet Minister nie zażądał rozprawy (chociaż to robi), wówczas i tak – na żądanie represjonowanego, zgłoszone w terminie 14 dni od dnia doręczenia mu Skargi Kasacyjnej – rozprawa musi być przeprowadzona.
Warto też wiedzieć, że z ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie wynika, aby „Odpowiedź na Skargę Kasacyjną” była objęta tzw. przymusem adwokacko-radcowskim, co oznacza, że nie musi być sporządzona i podpisana przez adwokata lub radcę prawnego. Odpowiedź taką może sporządzić zainteresowany (represjonowany) samodzielnie. Musi jednak pamiętać, że wniesienie odpowiedzi na Skargę Kasacyjną jest w pełni skuteczne tylko wówczas, gdy jest się w stanie przedstawić sądowi (NSA) istotne argumenty. Chodzi tu o merytoryczne ustosunkowanie się do żądań zawartych w Skardze Kasacyjnej Ministra i podniesienie zarzutów przeciwko podstawom kasacyjnym i ich uzasadnieniu. Ograniczenie się do opisu przebiegu postępowania w naszej sprawie i wniosku o oddalenie skargi kasacyjnej, poprzedzonego ogólnikiem, że zaskarżony wyrok WSA w Warszawie nie narusza prawa, nie do końca spełnia kryteria „Odpowiedzi na Skargę Kasacyjną” jako pisma mającego być merytoryczną przeciwwagą dla wniesionej przez Ministra Skargi Kasacyjnej. W tej sytuacji wcześniej należy ocenić, czy jesteśmy w stanie (od strony merytorycznej), samodzielnie przygotować taką „Odpowiedź na skargę kasacyjną”. W przypadku takich wątpliwości, mając wystarczające możliwości finansowe, represjonowany - jako strona postępowania, może rozważyć skorzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej. Nie sugerujemy takiego rozwiązania, wskazujemy jedynie taką ewentualność. To co napiszemy samodzielnie „w Odpowiedzi na skargę kasacyjną”, nawet niedoskonałe i tak dotrze do wiadomości składu orzekającego. Pamiętajmy jednak, że wniesienie „Odpowiedzi na skargę kasacyjną” jest fakultatywne. Decyzja o jej wniesieniu należy wyłącznie do zainteresowanego.
Komisja Prawna FSSM RP
